Izba Architektów RP przedstawiła oficjalne stanowisko w sprawie kwalifikowania praktyki zawodowej na uprawnienia architektoniczne oraz możliwości jej rozpoczęcia już po ukończeniu 3 roku studiów. W związku z tym, iż dla niektórych rodzajów uprawnień architektonicznych przyjmowana interpretacja IARP jest istotnie różna od zawartych w rozporządzeniu wytycznych, zalecamy się z nimi zapoznać. W szczególności powinny zainteresowane być osoby, które mają zamiar ubiegać się o uprawnienia projektowe bez ograniczeń.
Wymagania dla praktyki zawodowej na uprawnienia architektonicznej obowiązujące w przepisach
Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 i 4 ustawy Prawo budowlane zdobycie uprawnień w specjalności architektonicznej wymaga odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów oraz rocznej praktyki na budowie.
Zazwyczaj izba architektów uznaje praktykę zawodową odbytą po uzyskaniu dyplomu ukończenia studiów. Ukończenie studiów magisterskich na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka jest uznawane za dowód posiadania pełnej wiedzy teoretycznej i odpowiedniego wykształcenia do podjęcia praktyki projektowej na uprawnienia bez ograniczeń. Za datę ukończenia studiów przyjmuje się datę złożenia egzaminu dyplomowego, zgodnie z art. 76 ust. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Obowiązujące przepisy dopuszczają również możliwość rozpoczęcia praktyk jeszcze przed uzyskaniem dyplomu. Mianowicie praktyka zawodowa na uprawnienia architektoniczne odbywana po ukończeniu trzeciego roku studiów może być uznana, zgodnie z § 2 ust. 3 rozporządzenia w sprawie przygotowania zawodowego do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Dokumentem potwierdzającym ukończenie trzeciego roku studiów jest zaświadczenie wydane przez właściwą uczelnię, w którym wskazana zostanie data ukończenia tego roku. Taka praktyka będzie zaliczona przez właściwą Izbę Architektów. Warunkiem jest potwierdzenie praktyki przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia budowlane i znajdującą się na liście członków izby. Niestety dla przyszłych zdających, Izba Architektów RP bardziej rygorystycznie podchodzi do wymagań czytanych bezpośrednio z przepisów i ogranicza możliwość rozpoczęcia praktyki na uprawnienia architektoniczne jedynie do wybranych rodzajów uprawnień.
Praktyka po 3 roku studiów jedynie na budowie lub w biurze ale w zakresie ograniczonym
Jak informuje IARP organ nadający uprawnienia dokładnie analizuje nie tylko czas trwania praktyki zawodowej, ale przede wszystkim jej jakość, różnorodność tematyczną, stopień złożoności opracowań projektowych oraz zakres wykonywanych czynności. Każdy wniosek jest rozpatrywany indywidualnie i może być traktowany w różny sposób.
Studia na poziomie I stopnia w dziedzinie architektury nie obejmują wszystkich zagadnień nauczanych na studiach II stopnia. Na przykład projektowanie obiektów usługowych wielkokubaturowych, zajęcia z planowania przestrzennego czy opracowanie planów zagospodarowania zespołów mieszkaniowych i zabudowy usługowej nie są objęte programem studiów na poziomie I stopnia. Te dodatkowe zajęcia są niezbędne do zdobycia pełnej wiedzy merytorycznej i umiejętności, które są niezbędne do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie oraz do projektowania w nieograniczonym zakresie.
Dlatego praktyka po ukończeniu trzeciego roku studiów może być niewystarczająca do uzyskania uprawnień nieograniczonych.
Po 3 roku studiów wg IARP może zostać zatem częściowo uznana praktyka:
- praktyka zawodowej projektowa – do uprawnień w ograniczonym zakresie;
- praktyka zawodowa budowlana – do uprawnień w ograniczonym i nieograniczonym zakresie.
Podczas oceny praktyki w ograniczonym zakresie istotne jest uwzględnienie postanowień § 2 ust. 2 rozporządzenia, zgodnie z którymi praktyka zawodowa zostaje uznana, jeśli jej zakres odpowiada specjalnościom uprawnień budowlanych, o które ubiega się wnioskodawca. Aby określić taką praktykę, należy odwołać się do art. 15a ust. 3 prawa budowlanego, który stanowi, że uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej w ograniczonym zakresie pozwalają na projektowanie lub kierowanie robotami budowlanymi związane z architekturą obiektu o kubaturze do 1000m3 w zabudowie zagrodowej lub na terenie tejże zabudowy.
Dla uzyskania uprawnień ograniczonych niezbędna jest praktyka w zakresie budownictwa zagrodowego lub na terenach zabudowy zagrodowej, dotycząca obiektów o kubaturze do 1000m3. Z uwagi na specyfikę tych uprawnień (budownictwo zagrodowe), wymagana jest znajomość planowania i architektury wiejskiej oraz potwierdzona praktyka w tej dziedzinie.
Odbycie praktyki pod 3 roku studiów jest niewystarczające
W związku z powyższym, odbycie praktyki po ukończeniu trzeciego roku studiów nie zwalnia z konieczności odbycia praktyki po ukończeniu studiów magisterskich. Podczas kwalifikacji praktyki zawodowej Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna kieruje się głównie kryteriami jakościowymi. Z tego powodu może być możliwe uznanie tylko części praktyki projektowej i wykonawczej odbytej po ukończeniu trzeciego roku studiów.
Posiadając uprawnienia architektoniczne w zakresie ograniczonym, konieczne będzie ponowne odbywanie praktyki dla uprawnień bez ograniczeń
Posiadanie uprawnień ograniczonych również nie zwalnia automatycznie z obowiązku odbycia praktyki po ukończeniu studiów magisterskich. Sens przepisu art. 14 ust. 5 sprowadza się do tego, że osoba już posiadająca uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie nie musi powtarzać praktyki zawodowej. Niemniej jednak, zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy Prawo budowlane, warunkiem uznania praktyki zawodowej jest zaangażowanie w prace projektowe lub wykonywanie funkcji technicznych na budowie pod nadzorem osoby posiadającej stosowne uprawnienia budowlane i wpisaną na listę czynnych członków samorządu zawodowego architektów lub inżynierów budownictwa przez cały okres praktyki zawodowej.
Termin „odpowiednie uprawnienia budowlane” odnosi się do uprawnień, które odpowiadają rodzajowi i zakresowi uprawnień, o które wnioskodawca ubiega się w procedurze kwalifikacyjnej. Art. 14 ust. 5 nie może być interpretowany w sprzeczności z art. 14 ust. 4 prawa budowlanego. Regulacje prawne zawarte w jednej ustawie powinny być interpretowane całościowo, zgodnie z przepisami wykonawczymi tej ustawy.
Pobierz całą interpretacje IARP odnośnie rozpoczynania praktyki zawodowej
