Organy administracji architektoniczno-budowlanej zostały powołane w celu sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania przepisów prawa budowlanego na terenie Polski. Ich zadania i kompetencje określono w ustawie Prawo budowlane.
Organy administracji architektoniczno-budowlanej w Polsce
Starosta
Starosta jest organem pierwszej instancji administracji administracji architektoniczno-budowlanej, który wykonuje ustawowe zadania na terenie powiatów. W ramach swoich kompetencji rozpatruje sprawy związane z budową obiektów budowlanych, które nie mają znaczenia strategicznego z punktu widzenia interesu Państwa i obywateli.
Wojewoda
Wojewoda jest ograniem wyższego stopnia w stosunku do starosty, co oznacza iż trafiają do niego sprawy niezałatwione przez starostę w ramach postępowania odwoławczego.
Wojewoda jest także organem pierwszej instancji w sprawach strategicznych obiektów i robót budowlanych:
- usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego
- hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi
- dróg publicznych krajowych i wojewódzkich wraz z obiektami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiązanymi z użytkowaniem drogi, a w odniesieniu do dróg ekspresowych i autostrad – wraz z obiektami i urządzeniami obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek
- usytuowanych na obszarze kolejowym
- lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi
- usytuowanych na terenach zamkniętych
- dotyczących strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych
- elektrowni wiatrowych
- inwestycji KZN
Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego
Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest centralnym organem administracji rządowej, wykonuje zarówno zadania administracji architektoniczno-budowlanej, jak i nadzoru budowlanego we wszystkich obszarach budownictwa, za wyjątkiem budownictwa górniczego.
GINB jest organem wyższego stopnia – w stosunku do wojewodów, jako organów administracji architektoniczno-budowlanej i rozpatruje sprawy z zakresu:
- Odwołań od decyzji i zażaleń na postanowienia wydawane w pierwszej instancji przez wojewodę
- Postępowań w sprawach stwierdzenia nieważności ostatecznych decyzji wydanych przez wojewodę i wznawiania postępowań zakończonych ostatecznym rozstrzygnięciem.
Kontrola starosty i wojewody
Wykonywanie przez starostę obowiązków z zakresu administracji architektoniczno- budowlanej kontroluje wojewoda jako organ wyższego stopnia. Weryfikuje stosowanie przepisów prawa budowlanego, bada prawidłowość postępowania administracyjnego oraz wydawanych w jego toku decyzji i postanowień administracji architektoniczno-budowlanej.
Obowiązki z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej wykonywane przez wojewodę podlegają kontroli Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Weryfikuje on zgodność wydawanych decyzji z ustawą Prawo budowlane i sprawdza poziom merytoryczny prac w tym zakresie.
Zadania organów administracji architektoniczno-budowlanej
Do podstawowych zadań organów administracji architektoniczno-budowlanej należą:
- wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach określonych ustawą Prawo budowlane:
- Organy zajmują się więc wydawaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektów budowlanych.
- Przyjmują również zgłoszenia budowy niektórych niewielkich obiektów, niewymagających pozwolenia na budowę jak np. budowa obiektów małej architektury w miejscach publicznych.
- Przyjmują zgłoszenia o zmianie sposobu użytkowania obiektów budowlanych.
- Prowadzą rejestr wniosków oraz pozwoleń na budowę. Katalogują także przyjmowane zgłoszenia budów.
- Wydawanie dziennika budowy – odpłatnie na wniosek inwestora.
- Kontrola zgodności zagospodarowania terenu z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony środowiska
- Weryfikacja warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w projektach budowlanych, przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu obiektów budowlanych
- Sprawdzanie zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej
Organy administracji administracji architektoniczno-budowlanej:
Przekazują bezzwłocznie organom nadzoru budowlanego:
-
- kopie ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budowę wraz z zatwierdzonym projektem budowlanym,
- kopie ostatecznych odrębnych decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego wraz z tym projektem,
- kopie innych decyzji, postanowień i zgłoszeń wynikających z przepisów prawa budowlanego;
Uczestniczą, na wezwanie organów nadzoru budowlanego, w czynnościach inspekcyjnych i kontrolnych oraz udostępniają wszelkie dokumenty i informacje związane z tymi czynnościami.
