Osoby kierujące praktyką zawodową do uprawnień budowlanych muszą spełniać szereg wymagań określonych w art. 14 ust.4 Ustawy Prawo budowlane. Kierownik praktyki powinien przede wszystkim posiadać uprawnienia budowlane specjalnością i zakresem odpowiadające tym o które ubiega się jego podopieczny. Dodatkowym warunkiem jest konieczność czynnego członkostwa w samorządzie zawodowym, co wiąże się opłaceniem składek oraz posiadaniem ubezpieczenia OC od odpowiedzialności cywilnej.
Poza wymaganiami formalnymi określonymi w ustawie, prowadzenie praktyki wiąże się z odpowiedzialnością za prawidłowy jej przebieg. W aktualnym stanie prawnym to właśnie osoby kierujące praktyką zawodową w zasadzie w całości odpowiadają za merytoryczny jej przebieg. Do ich zadań należy ustalenie odpowiedniego zakresu wykonywanych czynności, kontrola ich prawidłowego wykonywania oraz na koniec potwierdzenie przebiegu praktyki w odpowiednich dokumentach. Komisja kwalifikacyjna PIIB lub IARP pod względnem merytorycznym musi polegać na informacjach otrzymanych od kierującego praktyką. Wiąże się z tym faktem duża odpowiedzialność kierownika praktyki za prawidłowy jej przebieg i praktyczne umiejętności kandydata. Warto pamiętać przed podjęciem takich obowiązków, iż jest to odpowiedzialność zarówno etyczna, zawodowa ale w szczególnie drastycznych przypadkach także karna.
Za co odpowiada kierujący praktyką zawodową
Osoba kierująca praktyką zawodową wypełnia oświadczenie potwierdzające, że taka praktyka się odbyła. W dokumencie tym potwierdza, fakt iż jego podopieczny ubiegający się o uprawnienia budowlane pełnił funkcję techniczną na budowie lub uczestniczył w pracach projektowych zgodnie ze zbiorczym zestawieniem praktyki zawodowej.
W oświadczeniu kierujący praktyką swoim podpisem potwierdza, iż wszystkie dane w nim zawarte są zgodne z prawdą wg zawartej w nim formuły:
Świadomy odpowiedzialności karnej za podanie w niniejszym oświadczeniu nieprawdy, zgodnie z art. 233 Kodeksu karnego, potwierdzam własnoręcznym podpisem prawdziwość danych zamieszczonych powyżej.
Kierownik praktyki odpowiada również za poprawność dokumentów
Kierujący praktyką zawodową podpisując dokumenty formalnie odpowiadają za ich poprawność. Często jednak ze względu na brak czasu lub inne obowiązki polegają bezkrytycznie na wypełnionych wzorach dostarczonych przez podopiecznego – co wiąże się w wielu przypadkach z koniecznością poprawy błędów na wezwanie OKK. Takie błędy formalne to najczęściej brak wypełnienia wszystkich niezbędnych danych, brak podpisów, nieodpowiednie dane charakterystyczne obiektów, na których praktyka się odbywała. Są one stosunkowo łatwe do wyjaśnienia i zwykle nie grożą z tego tytułu żadne poważne konsekwencje a jedynie zmarnowany czas.
Zdarzają się jednak znacznie poważniejsze naruszenia gdy zakres podanych czynności nie odpowiada specjalności uprawnień o jakie ubiega się kandydat lub okresy praktyk nie są adekwatne do zakresu wykonywanych czynności. Jak podają komisję kwalifikacyjne występują także przypadki ewidentnego podawania nieprawdy w dokumentach kwalifikacyjnych co może skutkować poważniejszymi konsekwencjami.
Odpowiedzialność etyczna, zawodowa i karna
Niedbałe wypełnienie dokumentów kwalifikacyjnych przez kierownika praktyki lub podanie informacji niezgodnych z prawdą może być podstawą do pociągnięcia go do odpowiedzialności w zakresie adekwatnym do popełnionego naruszenia. Warto mieć na uwadze, iż odpowiedzialność za nieprawdziwe informacje ponosi nie tylko kandydat ubiegający się o uprawnienia budowlane ale i kierownik praktyki zawodowej.
W przypadkach mniejszej wagi kierownik może ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną za naruszenia określone w kodeksie etyki zawodowej dla członków PIIB. Inżynierowie kierujący praktyką zawodową powinni bowiem swoim zachowaniem, posiadaną wiedzą oraz zasadami etycznymi dawać dobry przykład i wzór do naśladowania. Ze względu na fakt, iż zawód inżyniera budownictwa oraz architekta jest zawodem zaufania publicznego, konieczne jest by praktyka zawodowa była odbywana i potwierdzana w sposób rzetelny. Tylko wtedy zdobywane dzięki niej uprawnienia budowlane będą świadectwem, iż osoba która je uzyskała posiada odpowiednią wiedzę i kwalifikacje by ponosić odpowiedzialność za wykonywaną pracę.
Poważne naruszenia zasad etyki zawodowej, w tym potwierdzanie informacji nieprawdziwych mogą ostatecznie skutkować nawet odpowiedzialnością karną za składanie fałszywych zeznań. Nie ma przy tym znaczenie czy kierownik praktyki działał z premedytacją, czy też nieświadomie podpisał dokumenty przedłożone przez podopiecznego.
W razie wątpliwości izba może wezwać do przedłożenia dodatkowych dokumentów, może również wezwać na przesłuchanie praktykanta jak i kierownika jego praktyki w celu ustalenia faktycznego przebiegu praktyki zawodowej.
Warto pamiętać, iż niektóre poważne naruszenia mogą wyjść na jaw nawet jeżeli dokumenty kwalifikacyjne zostaną przez komisję zaakceptowane. Wiedza praktyczna jest bowiem weryfikowana także podczas egzaminu ustnego, który odbywa się w formie rozmowy na tematy techniczne. W skrajnych przypadkach, gdy zdający nie był ogóle obecny podczas praktyki na budowie lub biurze, a praktykę odbył jedynie „na papierze”, jego braki w znajomości podstawowych zagadnień i umiejętności praktycznych mogą stanowić do wszczęcia postępowania wyjaśniającego.
Wnioski
Każdy kierownik budowy lub projektant podejmujący się nadzorowania praktyki zawodowej powinien mieć świadomość obowiązków jakie są z tym związane. To od niego zależą praktyczne umiejętności i przygotowanie młodych inżynierów, co później bezpośrednio przełoży się na wykonywanie przez nich samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.
Trzeba mieć na uwadze by nadzór nad praktyką był sprawowany rzetelnie, a wszelkie informacje podawane w dokumentach kwalifikacyjnych były zgodne z prawdą, a sama praktyka nie była traktowana jedynie jako zło konieczne.
Konsekwencje związane z podawaniem nieprawdziwych informacji mogą bowiem dotknąć nie tylko osobę odbywającą praktykę ale również jej kierownika.
