Rzeczoznawca budowlany jest osobą uprawnioną do sporządzania niezależnych i samodzielnych ekspertyz dotyczących konkretnych zagadnień budowlanych. Może wydawać fachowe opinie, przeprowadzać pomiary oraz formułować wnioski i zalecenia, które często wykorzystywane są przez organy państwowe, oraz służą do rozwiązywania sporów między uczestnikami procesu budowlanego oraz klientami i firmami budowlanymi. Rzeczoznawca musi charakteryzować się bardzo szeroką wiedzą i doświadczeniem w konkretnej specjalizacji budowlanej, która jest potwierdzana tytułem rzeczoznawcy budowlanego wydawanym przez organy samorządu zawodowego architektów oraz inżynierów budownictwa. Do 2014 roku funkcja rzeczoznawcy budowlanego była traktowana jako pełnienie samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie. Natomiast ustawa deregulacyjna, która weszła w życie w tamtym roku ograniczyła nieco jego kompetencje, przenosząc zagadnienia związane z rzeczoznawstwem z ustawy Prawo budowlane na kompetencje organów samorządów zawodowych.
Kto może zostać rzeczoznawcą budowlanym?
Zgodnie z art. 8b ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa rzeczoznawcą budowlanym może zostać osoba, która korzysta z pełni praw publicznych, jest członkiem odpowiedniej izby samorządu zawodowego oraz posiada:
- tytuł zawodowy magistra inżyniera, magistra inżyniera architekta, inżyniera lub inżyniera architekta,
- uprawnienia budowlane bez ograniczeń,
- co najmniej 10 lat praktyki w zakresie objętym rzeczoznawstwem,
- znaczący dorobek praktyczny w zakresie objętym rzeczoznawstwem;
Kto nadaje tytuł rzeczoznawcy budowlanego? Jaki jest zakres i czas ważności?
Decyzje w sprawie nadania tytułu rzeczoznawcy budowlanego wydaje Krajowa Komisja Kwalifikacyjna Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, oraz odpowiednio Krajowa Komisja Kwalifikacyjna Izby Architektów RP. Wydana decyzja, określa zakres, w którym rzeczoznawstwo budowlane może być pełnione oraz czas ważności.
Zakres decyzji dotyczącej rzeczoznawstwa nie może wykraczać poza zakres specjalności uprawnień budowlanych posiadanych przez rzeczoznawcę. Tytuł ważności rzeczoznawcy budowlanego nadawany jest maksymalnie na okres 10 lat.
Rzeczoznawca budowlany – jakie dokumenty są wymagane
Osoba spełniająca warunki formalne wymienione powyżej składa we właściwej okręgowej komisji kwalifikacyjnej wniosek do Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej o nadanie tytułu rzeczoznawcy budowlanego.
Do wniosku kwalifikacyjnego należy dołączyć następujące dokumenty:
- odpis dyplomu ukończenia szkoły wyższej;
- odpis uprawnień budowlanych bez ograniczeń;
- oświadczenie o korzystaniu w pełni z praw publicznych;
- zaświadczenie o przynależności do właściwej izby samorządu zawodowego;
- życiorys zawodowy;
- dowody potwierdzające odbycie 10-letniej praktyki w zakresie objętym rzeczoznawstwem;
- dowód wniesienia opłaty za postępowanie kwalifikacyjne;
- dowody potwierdzające posiadanie znaczącego dorobku praktycznego w zakresie objętym rzeczoznawstwem;
- kartę osobową
Potwierdzeniem praktyki zawodowej oraz posiadanego dorobku praktycznego mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie stowarzyszeń naukowo-technicznych lub zaświadczenie wydane przez kierownika jednostki gdzie odbywano praktykę, które zawiera:
- zestawienie projektów budowlanych, przy których sporządzaniu ubiegający się o tytuł rzeczoznawcy budowlanego odbywał praktykę zawodową, lub obiektów budowlanych, przy których realizacji odbywał on praktykę zawodową;
- potwierdzenie okresu praktyki zawodowej z wyszczególnieniem dat rozpoczęcia i ukończenia praktyki przy poszczególnych projektach lub odpowiednio przy realizacji poszczególnych obiektów budowlanych, z określeniem charakteru wykonywanych czynności.
W celu ustalenia zakresu rzeczoznawstwa oraz okresu jego ważności komisja kwalifikacyjna może powołać biegłych w celu wydania opinii.
Jeżeli kandydat ubiegający się o tytuł rzeczoznawcy budowlanego wcześniej uzyskał tytuł rzeczoznawcy odpowiedniego stowarzyszenia naukowo-technicznego, to w taki tytuł jest traktowany jako znaczący dorobek praktyczny, który jedynie musi zostać potwierdzony pozytywną opinią z tego stowarzyszenia.
Rzeczoznawca budowlany – jakie koszty uzyskania tytułu
Koszty postępowania kwalifikacyjnego dotyczącego uzyskania tytułu rzeczoznawcy budowlanego w przypadku Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa wynoszą w roku 2022 – 1200 zł. Do tego należy doliczyć niewielką opłatę skarbową z tytułu wydania decyzji administracyjnej ( 10 zł )
Procedura nadania tytułu rzeczoznawcy budowlanego
Po złożeniu kompletu dokumentów wniosek jest analizowany pod kątem formalnym przez wyznaczony zespół okręgowej komisji kwalifikacyjnej. Jeżeli nie ma konieczności poprawek lub uzupełnienia dokumentacji, komisja przeprowadza z wnioskodawcą rozmowę w celu wyjaśnienia kwestii związanych ze spełnieniem warunków związanych z pełnieniem funkcji rzeczoznawcy budowlanego. Rozmowa potwierdzona zostaje protokołem, w którym zawiera się zakres proponowanego rzeczoznawstwa oraz termin jego ważności. Co ważne nie ma konieczności zdawania egzaminu potwierdzającego umiejętności, tak jak to ma miejsce w przypadku uzyskiwania uprawnień budowlanych.
Następnie wniosek oraz akta sprawy przesyłane są do Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej, której skład orzekający podejmuje ostateczną decyzję o nadaniu tytułu rzeczoznawcy budowlanego.
Pełnienie funkcji rzeczoznawcy budowlanego można rozpocząć po dokonaniu wpisu na listę rzeczoznawców budowlanych, którą to procedurę rozpoczyna się niezwłocznie po uprawomocnieniu się decyzji o nadaniu tytułu rzeczoznawcy.
Ponowne ubieganie się o tytuł rzeczoznawcy budowlanego
W przypadku gdy poprzednia decyzja o nadaniu tytułu rzeczoznawcy budowlanego wygasła, ponowne uzyskanie tego tytułu odbywa się na uproszczonych zasadach. Wniosek należy złożyć bezpośrednio do Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej. Jako znaczący dorobek praktyczny należy wykazać prace wykonane już po uzyskaniu poprzedniego tytułu rzeczoznawcy budowlanego, a także potwierdzenie udziału w konferencjach i szkoleniach. W przypadku ponownego ubiegania się o tytuł rzeczoznawcy wymaga się także kolejny raz wniesienia opłaty kwalifikacyjnej w pełnej wysokości.
