Stanowisko Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa z 18 lutego 2021 r. dotyczące zmiany interpretacji pojęcia „budownictwo osób fizycznych” pojawiającego się często w starych decyzjach o nadaniu uprawnień budowlanych wydanych w latach 1975 do 1995. Omówienie dotychczasowej i nowej interpretacji przepisów oraz analiza zmian wymuszonych wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Dotychczasowa interpretacja zwrotu budownictwo osób fizycznych
Do roku 2015 Krajowa Komisja Kwalifikacyjna PIIB stosowała interpretację uprawnień budowlanych, która była oparta na rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 1991 roku. Według tego rozporządzenia, termin „budownictwo osób fizycznych” był zastępowany pojęciami takimi jak „budownictwo jednorodzinne, zagrodowe oraz inne budynki o kubaturze do 1000 m³”. Ta interpretacja miała na celu dostosowanie zakresu uprawnień do aktualnych realiów i potrzeb rynku budowlanego, a także ujednolicenie rozumienia zakresu uprawnień nadawanych w różnych okresach.
Wpływ Orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego
Wyroki NSA z 2019 i 2020 roku przyniosły kolejną istotną zmianę w interpretacji. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że rozporządzenie z 1991 roku faktycznie zmieniało definicję pojęcia, zastępując „budownictwo osób fizycznych” nowymi określeniami. To orzeczenie było kluczowe w uznaniu, że zmiana w przepisach miała charakter retrospektywny, a nie retroaktywny, co oznacza, że nowe przepisy miały zastosowanie do sytuacji trwających i nabytych uprawnień.
- Kontekst Wyroku: WSA rozpatrywał sprawy skargowe dotyczące interpretacji uprawnień budowlanych, zwłaszcza w odniesieniu do osób, które uzyskały uprawnienia w latach 1975-1995. Spory skupiały się na sposobie, w jaki Krajowa Komisja Kwalifikacyjna interpretowała termin „budownictwo osób fizycznych” w świetle zmian w przepisach prawa budowlanego.
- Zakres Sporu: Głównym przedmiotem sporu była metoda, jaką stosowała Komisja do interpretowania tego terminu, zwłaszcza w odniesieniu do uprawnień nadanych na podstawie starszych regulacji. Dotychczasowa praktyka polegała na zastępowaniu terminu „budownictwo osób fizycznych” określeniami z późniejszych przepisów, takimi jak „budownictwo jednorodzinne, zagrodowe oraz inne budynki o kubaturze do 1000 m³”.
- Wnioski Sądu: WSA orzekł, że taka praktyka interpretacyjna może być niezgodna z pierwotnym zamiarem ustawodawcy i stwarzać ryzyko błędnej interpretacji przepisów. Sąd podkreślił konieczność ścisłego stosowania się do litera prawa i oryginalnego brzmienia przepisów nadanych w momencie, kiedy uprawnienia były przyznawane.
- Skutki Orzeczenia: Wyrok WSA spowodował, że Krajowa Komisja Kwalifikacyjna musiała zmienić swoje podejście do interpretacji i zaprzestać praktyki zamiany terminów. Od tego momentu, termin „budownictwo osób fizycznych” miał być interpretowany zgodnie z jego oryginalnym znaczeniem w momencie nadania uprawnień, a nie z perspektywy późniejszych zmian w przepisach.
Zmiana interpretacji nastąpiła w wyniku wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, które wykazały, że dawna metoda zamiany terminów mogła prowadzić do niejasności i błędnych interpretacji. Od tego momentu Komisja zaczęła stosować bardziej literalne podejście do interpretacji, zachowując oryginalne sformułowanie „budownictwo osób fizycznych”. Ta zmiana była odpowiedzią na potrzebę większej precyzji i zgodności z literą prawa.
Konsekwencje wyroku dla uprawnień budowlanych
NSA podkreślił, że zmiana definicji nie narusza zasady nie działania prawa wstecz. Oznacza to, że osoby, które nabyły uprawnienia pod starymi przepisami, nadal mogą je wykorzystywać, ale w zakresie określonym przez nowe rozporządzenie. Jest to ważne w kontekście ochrony praw nabytych i zapewnienia, że profesjonaliści w branży mogą kontynuować swoją pracę bez obawy o utratę ważności swoich kwalifikacji.
Nowa interpretacja PIIB zwrotu budownictwo osób fizycznych
W rezultacie tych wyroków, Krajowa Komisja Kwalifikacyjna zaleca, aby przy interpretacji uprawnień wydanych przed 23 sierpnia 1991 r., stosować się do przepisów określonych w rozporządzeniu z 1991 roku. To stanowisko ma na celu zapewnienie spójności i jasności w zakresie interpretacji uprawnień, co jest kluczowe dla zachowania wysokich standardów zawodowych w sektorze budowlanym.
Zmiana interpretacji pojęcia „budownictwo osób fizycznych” przez Krajową Komisję Kwalifikacyjną Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa stanowi ważny punkt zwrotny w kontekście uprawnień budowlanych nadawanych w latach 1975-1995. Ta zmiana została wymuszona przez wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, które wskazały na konieczność ścisłego stosowania pierwotnych przepisów, bez ich zmiany lub reinterpretacji w świetle późniejszych regulacji prawnych.
Wyrok ten miał kluczowe znaczenie dla jasności i spójności w interpretacji uprawnień budowlanych, podkreślając potrzebę precyzyjnego stosowania prawa oraz przestrzegania jego oryginalnego brzmienia. Zmiana ta ma bezpośredni wpływ na profesjonalistów w branży budowlanej, którzy uzyskali uprawnienia w omawianym okresie, wymagając od nich dostosowania praktyki zawodowej do nowych wytycznych interpretacyjnych.
Orzeczenia sądów administracyjnych w tej sprawie podkreślają również ważność zasady nie działania prawa wstecz oraz retrospektywności prawa, co jest istotne w kontekście ochrony praw nabytych przez inżynierów i architektów. Zmiana interpretacji przez Krajową Komisję Kwalifikacyjną PIIB jest wyrazem dostosowania się do wymagań praworządności i stanowi odpowiedź na dynamicznie zmieniające się uwarunkowania prawne .
